Ο Άρης Γεράρδης κάνει την πρώτη του εμφάνιση στον πεζό λόγο με επτά διηγήματα που κυμαίνονται μεταξύ είκοσι και τριάντα σελίδων περίπου, γραμμένα κυρίως σε πρώτο πρόσωπο και με ποικίλα θέματα, παρ’ όλο που βασικός άξονας είναι τα άτομα του περιθωρίου, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν περνάνε από τις σελίδες του βιβλίου κι άλλοι εξίσου ενδιαφέροντες πρωταγωνιστές ή κομπάρσοι. Από την αρχή σχεδόν με συνεπήρε η ρεαλιστική αφήγηση, η αντικειμενική ματιά, η συνύπαρξη πρωτότυπων παρομοιώσεων με ιδιαίτερο λεξιλόγιο, η διεισδυτική ψυχογράφηση των χαρακτήρων και το σεργιάνι σ’ εκείνες τις σκοτεινές γωνιές απ’ όπου αποφεύγουμε συνήθως να περνάμε τη νύχτα αλλά και την ημέρα.

Ομολογώ πως το αγαπημένο μου διήγημα είναι και αυτό που χάρισε τον τίτλο στη συλλογή, δηλαδή «Ο τρυφερός παλαιστής». Είμαστε στο Περιστέρι του 1960, σε μια αυλή με καμαρούλες δεκαπέντε τετραγωνικών, με τη μοναδική έξοδο να βλέπει στη Θηβών, με τα παιδιά να μεγαλώνουν ευτυχισμένα, με τις γυναίκες να κάνουν μαζί τα πλυσίματα, αλλά και με καυγάδες, με τις πιο παλιές οικογένειες να έχουν δικαιώματα επικυριαρχίας. Ένα κλειστό μέρος με δύσκολες συνθήκες διαβίωσης, όπου κατέφευγαν όσοι έρχονταν στην Αθήνα με όνειρα και φιλοδοξίες αλλά γίνονταν «θύματα πολλαπλών υποσχέσεων και συγκυριών» κι οι περισσότεροι δεν έμεναν για πολύ εκεί. Σε αυτόν τον μικρόκοσμο εισβάλλει ο Παναγής, ένας τεράστιος σε όγκο αλλά φτωχός σε μυαλό τυροπιτάς, πρώην παλαιστής. Η αφήγηση της ζωής του μέσα από τα αναμνηστικά που κουβάλησε από τον κόσμο που ταξίδεψε, ο εκφοβισμός από τους «κυρίαρχους» της αυλής και ταυτόχρονα η πραότητα και η ταπεινότητά του με συγκίνησαν. Στη συνέχεια, μίζεροι και μικρόψυχοι άνθρωποι ανατρέπουν την πλοκή και φέρνουν απρόσμενες εξελίξεις. Ο μικρός αφηγητής, παιδί της αυλής, που μεγαλώνει με δυσκολίες και στερήσεις, παρατηρεί και καταγράφει τα πάντα. Ο συγγραφέας αφήνει έξυπνα υπονοούμενα και πολλές φορές αποφεύγει να καταγράφει κάποιες κινήσεις, αποτυπώνοντάς τες απλώς σ’ ένα βλέμμα, σε μια λέξη.

Αγάπησα όμως και τα υπόλοιπα κείμενα. «Το Ριτσάκι» είναι μια δεκαεξάχρονη μινιατούρα, με «Ματάκια δυο τελίτσες στο χαρτί» (σελ. 14), περπατημένη και πανέμορφη, με τρεις νταήδες να την προσέχουν. Ο Φόρης την πρόσεξε στου Αμεσάκη (προσωνύμιο από το «Αμέσωωως») αλλά του έγινε τσάμικος ταμπάκος να την πάρει στην Αθήνα. Πού και πώς μεγάλωσε το Ριτσάκι κι έγινε πόρνη παρά τη θέλησή της; Πώς θα ξεφορτωθεί ο Φόρης το κορίτσι, αφού έχει και δικούς του μπελάδες στο κεφάλι; «Ο ασυμμόρφωτος Τσιφ» είναι μια εξίσου δυνατή ιστορία, με τον πρωταγωνιστή να αφηγείται τη ζωή του μακριά από το σχολείο και τη ρουτίνα μιας σταθερής και νόμιμης δουλειάς. Παιδί χωρισμένων γονιών («Μας έδινε με τα χίλια ζόρια και βάση νόμου μια διατροφή που ούτε το ταξί να πας να την πάρεις δεν άξιζε», σελ. 61), με μυαλό κοφτερό αλλά μπατίρης («Για άλλα πιο σένια πράγματα ήταν φτιαγμένη η πάστα μου», σελ. 66). Στους «Μαγικούς καθρέφτες» καταγράφεται η ωρίμανση ενός παιδιού μέσα από ερωτικούς πειραματισμούς και με σημείο-σταθμό το τσίρκο με τους παραμορφωτικούς καθρέφτες. Πρόκειται για ένα τρυφερό και ρεαλιστικό κείμενο ενηλικίωσης ενός παιδιού που φοβάται τον πατέρα του, που έχει εγκαταλειφθεί από τη μάνα του και που προσπαθεί να βρει τη γενναιότητα για να πει κάποιες αλήθειες που θα σταματήσουν το ξύλο που τρώει. Εξίσου συγκινητικό και τρυφερό είναι «Οι χειροπέδες», όπου ο παλιατζής Στέλιος αγωνίζεται για το μεροκάματο ζώντας με τις κόρες του, το «Ζαβό» και τη μεγαλύτερη, τη Φρόσω, εγκαταλειμμένοι από τη μάνα που το έσκασε με ναυτικό. Ναυτικό όμως, ένα ανεπρόκοπο ρεμάλι, φέρνει και η Φρόσω για άντρα της κι η ζωή δε θα είναι ποτέ ξανά η ίδια, με το «Ζαβό» να κακοποιείται συστηματικά από τον ναυτικό κι όμως να παραμένει προσκολλημένη πλάι του σαν κουτάβι.

Τα κείμενα είναι γραμμένα σε γλώσσα που ρέει αβίαστα παρά τα τυπογραφικά λάθη και αναμιγνύουν την αργκό με την καθημερινή λαλιά. Σε κάποια υπάρχει η πεπατημένη, σε κάποια, όπως στον «Τσιφ», έχουμε πρωτοποριακή δομή, με το κείμενο να κόβεται για έναν διάλογο και για επανάληψη των γεγονότων ως εκείνο το σημείο μέσω φράσεων-κλειδιά που το αναβιώνουν. Τα περισσότερα τα χαρακτηρίζει ένα απότομο ή ανοιχτό τέλος, κάτι που μου έδειξε αμηχανία και, ενώ ταίριαζε σε κάποια, σε άλλα φάνηκε εντελώς ξένο, αλλοιώνοντας την όμορφη ατμόσφαιρα που είχε δημιουργηθεί. Ενδιαφέρουσα είναι η απόπειρα που γίνεται στο «Καναρίνι και οι μετάνθρωποι» για επιστημονική φαντασία σε συνδυασμό με σουρεαλισμό, αναπτύσσοντας μια ιστορία για έναν άνθρωπο που παγιδεύεται σε σώμα πουλιού ενώ πολύ ιδιαίτερη είναι η γραφή στο «Φάντασμα του συγγραφέα», μιας κι έχουμε έναν φόρο τιμής στον Μένη Κουμανταρέα, τον άνθρωπο και λογοτέχνη που επηρέασε πολύ τον συγγραφέα.

«Ο τρυφερός παλαιστής» είναι μια ενδιαφέρουσα συλλογή διηγημάτων με ποικίλο λεξιλόγιο, ιστορίες γεμάτες συγκίνηση αλλά και ωμότητα, ανθρώπινες σχέσεις, ιδιαίτερο προσωπικό ύφος, ειλικρίνεια και αξέχαστες σκηνές, κάποιες εκ των οποίων με συγκίνησαν, κάποιες με προβλημάτισαν, όλες τους όμως μου σύστησαν καθημερινούς ανθρώπους της διπλανής πόρτας, με προβλήματα, βάσανα, ελπίδες λαχτάρα και αγάπη.